Μελέτης Η. Μελετόπουλος, Κοινοτισμός: τό ἔργο τοῦ Κωνσταντίνου Καραβίδα καί οἱ συγγενεῖς προσεγγίσεις.

Εναλλακτικές εκδόσεις, Αθήνα 2013, 480 σελίδες.

    Ἡ μελέτη αὐτή (πού ἐγκρίθηκε μέ ἄριστα ὡς διδακτορική διατριβή ἀπό τήν Φιλοσοφική Σχολή τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν το 2003) ἔχει ὡς ἀντικείμενο ἕνα πρωτότυπο, ρηξικέλευθο νεοελληνικό ἰδεολογικό κίνημα, τόν Κοινοτισμό. Οἱ κοινοτικές ἰδέες, πού βρίσκονται σήμερα στήν πρώτη γραμμή τῆς ἐπικαιρότητας στίς ΗΠΑ, χάρις στό ἔργο τοῦ Ἀ. Ἐτζιόνι, στήν Ἑλλάδα εἶχαν ἤδη ἐμφανισθεῖ ἀπό τίς ἀρχές τοῦ περασμένου αἰῶνα. Τό νεοελληνικό κοινοτικό ρεῦμα ἰδεῶν ἐκφράζεται κυρίως ἀπό τέσσερις στοχαστές: τόν Ἴωνα Δραγούμη, πού πρῶτος προέβαλε τίς κοινότητες ὡς κύτταρα τῆς κοινωνικῆς καί πολιτικῆς ζωῆς τοῦ ἔθνους, τόν Κωνσταντῖνο Καραβίδα, πού παρουσίασε ὁλοκληρωμένη κοινοτική κοσμοθεωρία, τόν Ντῖνο Μαλλοῦχο, πού ἐξέδωσε στόν Μεσοπόλεμο τό ριζοσπαστικό περιοδικό «Κοινότης» καί τόν Δημοσθένη Δανιηλίδη, πού δικαίωσε ἱστορικά τίς κοινότητες μέ τό κοινωνιολογικό του ἔργο. Οἱ στοχαστές αὐτοί δέν συγκροτοῦν σχολή μέ τήν στενή ἔννοια τοῦ ὅρου, λόγω τῆς ἰσχυρῆς ἰδιοτυπίας τους. Ἀλλά oἱ ἀλληλεπιδράσεις μεταξύ τους ἦταν ἰσχυρές, σέ προσωπικό καί σέ ἰδεολογικό ἐπίπεδο, ὅπως καί οἱ ἐκλεκτικές συγγένειες. Ὁ συγγραφέας μελετᾶ καί ἀναλύει ἑπομένως τήν ἐσωτερική δομή αὐτοῦ τοῦ ρεύματος ἰδεῶν, τήν θέση του στόν κόσμο τῆς νεοελληνικῆς διανόησης, τίς πολιτικές ἐκφράσεις καί συμμαχίες του, τίς ποικίλες βραχυπρόθεσμες καί μακροπρόθεσμες ἐπιδράσεις του.

    Ἐπίσης ἐξετάζονται οἱ διαστρεβλώσεις πού ὑπέστησαν οἱ ἰδέες αὐτές, λόγω ἰδεολογικῶν ἤ καί προσωπικῶν κινήτρων. Ἐκτός ἀπό τήν συστηματική ἀποδελτίωση καί ταξινόμηση τοῦ ἔργου τῶν Ἑλλήνων κοινοτιστῶν καί τήν ἀξιοποίηση ἄγνωστου μέχρι σήμερα πρωτογενοῦς ὑλικοῦ, ὁ ἀναγνώστης θά βρεῖ στήν μελέτη αὐτή μία πλήρη, πρωτότυπη βιογραφία τοῦ Κ. Καραβίδα, πού ἀποδεικνύει τήν συνέπεια μεταξύ τῶν ἰδεῶν του καί τοῦ βίου του. Τήν ἄγνωστη προσωπικότητα τοῦ Ντίνου Μαλούχου, πού ξεκίνησε ὡς μαρξιστής φοιτητής γεωπονικῆς στήν Ἰταλία, προσηλυτίσθηκε στόν κοινοτισμό ἀπό τόν Καραβίδα, μεταφέροντας ὅμως στήν κοινοτική σκέψη σημαντικά στοιχεῖα τοῦ μαρξισμοῦ, γιά νά πεθάνει νεώτατος στά τριανταένα του χρόνια. Τήν βιωματική σχέση τοῦ Δ. Δανιηλίδη μέ τόν κοινοτισμό, ἀφοῦ ἀφετηρία τῆς πολυκύμαντης ζωῆς του ἦταν oἱ ἑλληνικές κοινότητες τῆς Καππαδοκίας. Τήν προσπάθεια τοῦ Δραγούμη νά ἐφαρμόσει τίς κοινοτικές του ἀντιλήψεις στήν Μακεδονία του Μακεδονικοῦ Ἀγώνα καί στήν Κωνσταντινούπολη τῆς νεοτουρκικῆς ἐπανάστασης. τήν διαμόρφωση ἀπό τους κοινοτιστές πρωτότυπων μεθοδολογικῶν καί ἐννοιολογικῶν ἐργαλείων γιά τήν ὀρθή προσέγγιση τῆς νεοελληνικῆς πραγματικότητας. μία ἐξαιρετικά πρωτότυπη καί ριζοσπαστική κριτική τῆς νεοελληνικῆς πολιτικῆς καί πνευματικῆς ζωῆς. Τέλος, μία ἐνδιαφέρουσα σύγκριση τοῦ νεοελληνικοῦ κοινοτισμοῦ μέ ἀντίστοιχα εὐρωπαϊκά καί ἀμερικανικά ρεύματα ἰδεῶν, ὅπου ἐπισημαίνεται ἡ ἰδιαιτερότητα τοῦ νεοελληνικοῦ μοντέλου, πού ὀφείλεται στήν ἐπίδραση τοῦ ἰδεώδους τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ ἄστεως καθώς καί στήν ἀπουσία βιομηχανικοῦ μετασχηματισμοῦ δυτικοῦ τύπου ἀπό τήν ἑλληνική κοινωνική ἐξέλιξη.

    Οι Εναλλακτικές Εκδόσεις παρουσίασαν το έργο την Πέμπτη 16 Μαϊου 2013. Για το βιβλίο μίλησαν ο Κωνσταντίνος Σταματόπουλος, ιστορικός, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, ο Γιώργος Ευαγγελόπουλος, νομικός, διδάκτωρ της London School of Economics, και ο Σπύρος Κουτρούλης, οικονομολόγος και συγγραφέας. Επίσης μίλησε και ο συγγραφέας του βιβλίου. Συντονιστής ήταν ο εκδότης Γιώργος Καραμπελιάς. Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε στον χώρο πολιτισμού και πολιτικής του Άρδην, Ξενοφώντος 4, στον 6ο όροφο, Σύνταγμα.